Basına ve Kamuoyuna, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Bakanlar Komitesi Bilgilendirme Yazısı

Ankara, Haziran 2020
1. 
3-5 Aralık 2019 tarihinde gerçekleştirilen 1362. İH Toplantısında Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür Merkezi Vakfı Grubu – Türkiye ve Hasan ve Eylem Zengin Grubu – Türkiye davaları incelenmiştir. İlgili kararında, Bakanlar Komitesi yetkilileri bu davalar bakımından alınacak tedbirler hakkında bilgi vermeye davet etmiştir.
2. 
Bakanlar Komitesinin 1362. toplantısında yukarıda adı geçen dava gruplarına dair kararı çevrilmiştir. Kararın hem aslı, hem de çevirisi gerekli işleri yapmaları ve ilgili tedbirleri almaları için ilgili kamu kurumlarına teslim edilmiştir.
3. 
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Mayıs 2019’da açıkladığı Yargı Reformu Stratejisinin 1. hedefi olan “Hak ve özgürlüklerin korunması ve iyileştirilmesi”  kapsamında hak ve özgürlüklerin korunması ve genişletilmesi için kapsamlı bir bakış açısında dayanan yeni politikalar belirlenmiştir. Hak ve özgürlüklere dair detaylı düzenlemeler, halen hazırlık aşamasında olan İnsan Hakları Eylem Planında yer alacaktır. Bu bağlamda, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Mahkemesi kararlarında yer alan ihlallerin bulunduğu alanlar için çözüm üretilmesi, insan hakları alanındaki uluslararası koruma mekanizmalarının izleme raporlarının göz önünde bulundurulması ve insan hakları alanında çalışan ulusal ve uluslararası STÖ’lerle işbirliğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
4. 
Hazırlık aşamasında olan İnsan Hakları Eylem Planında, Mahkemenin, Avrupa Konseyinin ve Birleşmiş Milletlerin ilgili kurum ve komitelerinin tüm karar ve hükümleri göz önünde bulundurulmaktadır. İnsan Hakları Eylem Planının hazırlık süreci işbirlikçi ve katılımcı bir yaklaşımla gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda ilgili tüm kamu kurumlarının, sivil toplum kuruluşlarının, uluslararası kuruluşların ve ilgili katılımcıların görüşleri alınmış ve taraflarla toplantılar düzenlenmiştir. Toplantılar sayesinde elde edilen görüş ve öneriler titizlikle incelenmektedir.
5. 
Hazırlık çalışmaları kapsamında Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu yetkilileriyle, sırasıyla 17 Aralık 2019 ve 18 Aralık 2019 tarihlerinde görüş ve öneri alışverişinde bulunulmuştur.7 Şubat 2020 tarihinde Avrupa Konseyi İnsan Hakları Eylem Planı çalışmalarına dair resmi görüşlerini ve önerilerini bildirmiştir.
6. 
Ancak COVID-19 olarak anılan ve tüm dünyayı etkileyen salgın hastalığın bu süreç üzerinde de kaçınılmaz etkileri olmuştur. Öyle ki:
7. 
Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) 9 Mart 2020 tarihli raporuna göre COVID-19 olarak bilinen bulaşıcı solunum yolları hastalığına yol açan Korona virüsünün dünya genelinde 100’den fazla ülkede 109,000 kayıtlı vakaya yol açtığı bilinmektedir. 2 Mart 2020 tarihinde WHO Korona virüsü salgınından kaynaklı küresel riski “yüksek” seviyesinden “çok yüksek” seviyesine çıkarmıştır.11 Mart 2020 tarihindeyse WHO, Çin’in Wuhan kentinde ilk kez tespit edildikten sonra bütün dünyaya yayılan COVID-19’u pandemi ilan etmiştir. Bilindiği üzere “pandemi” tanımı dünya genelinde insan sağlığını tehlikeye atan bulaşıcı hastalıklar için kullanılmaktadır.
8. 
Söz konusu hastalık vakalarının Türkiye’de de teşhis edilmesinden sonra çeşitli kurumlar hastalığın yayılmasını önlemek ve halk sağlığını korumak amacıyla Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulu tavsiyeleri doğrultusunda görev alanlarıyla ilgili çok sayıda idari tedbir almışlardır.
9. 
Pandeminin Türkiye’de de tespit edildiği andan itibaren, pandemi’nin halk sağlığı ve kamu düzenine karşı oluşturduğu riski yönetmek, sosyal mesafeyi korumak ve bulaşma hızını kontrol altında tutmak için çok sayıda tedbir önlemi alınmış ve uygulamaya konmuştur.
10. 
Bu tedbirler kapsamında yüz yüze toplantılar ertelenmiş, dönüşümlü ve esnek çalışma uygulamaları devreye girmiş, belirli şehirlerde dolaşım özgürlüğüne bazı kısıtlamalar getirilmiş ve sosyal mesafe ve sosyal izalasyonun sağlanması için gerekli tüm kurallar uygulanmaya başlanmıştır. Benzer tedbirler dünya genelinde pek çok ülkede de uygulanmış ve uygulanmaya devam edilmektedir.
11. 
Söz konusu hastalığın yayılmasını engellemek ve dünyada ve Türkiye’deki tüm insanların sağlığını korumak için getirilen tedbirler belli çalışmaları nesnel ve doğal olarak etkilemiştir.
12. 
Ancak bulaşma riskinin azalmasıyla birlikte, İnsan Hakları Eylem Planı çalışmaları da hızla devam edecektir.
13. 
Bu bağlamdaki olağanüstü gelişmeler nedeniyle, Bakanlar Komitesinin 1362. İH Toplantısında aldığı kararın konusunu oluşturan kararların icrasına dair bir eylem planının hazırlanması mümkün olmamıştır.
SONUÇ

14. 
Yukarıda verilen açıklamalar doğrultusunda, Bakanlar Komitesi İzzettin Doğan- Türkiye, Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür Merkezi Vakfı- Türkiye, Mansur Yalçın ve diğerleri-Türkiye ve Hasan ve Eylem Zengin- Türkiye davalarının kararlarının icrası konusunda alınan tedbirler konusunda düzenli olarak bilgilendirilecektir.

Cem Vakfı Genel Merkezi